Meslek seçimi kişinin hayatında vermesi gereken en önemli kararlardan birisidir. Kişinin mesleği yaşamı boyunca kendisine eşlik edecektir. Kişinin seçtiği meslekten pişmanlık duymaması önemlidir. Meslek seçerken kişilerin kendilerine sorması gereken birtakım sorular bulunmaktadır. Peki bu sorular nelerdir?
- Kendimi Tanıyor muyum?
Kişinin kendine sorması gereken en önemli soru “kendimi tanıyor muyum?” sorusudur. Bu soru cevaplaması kolay bir soru değildir. Kendini tanımak bir süreçtir. Bu sebeple bu soruyu cevaplamak oldukça zordur. Kişi bu soruyu cevaplarken acele etmemelidir. Kendini tanıyan kişi güçlü yönlerinin, ilgilerinin, yeteneklerinin, değerlerinin, becerilerinin, eksiklerinin farkındadır. Bu soruyu cevaplayabildikten sonra meslek seçiminde yolun yarısı tamamlanmış demektir. Kişi bu noktada SWOT analizi yapabilir. Peki SWOT analizi nedir?
S (Strengths – Güçlü Yönler): Bu meslek ile ilgili güçlü yönlerim neler?
W (Weaknesses – Zayıf Yönler): Bu mesleğe yönelik zayıf yönlerim neler? Bu zayıf yönlerim mesleğim ile ilgili problemlere sebep olur mu?
O (Oppurtunities – Fırsatlar): Bu meslek seçimindeki fırsatlarım neler? Meslek edinme sürecinde bana fayda sağlayacak planlarım veya tanıdığım kişiler mevcut mu?
T (Threats – Tehditler): Meslek edinme sürecinde ve mesleğini uygularken karşıma çıkabilecek engeller neler? Bu engelleri aşman mümkün mü?
SWOT analizine ek olarak kişinin Ikigai modeli oluşturarak kendinin farkına varması meslek seçiminde kişiye fayda sağlayacaktır. Peki Ikigai modeli nedir?
Ikigai en temel anlamıyla kişinin yaşama amacını temsil etmektedir. Ikigai felsefesi ilk olarak Japon adası olan Okinawa’da benimsenmiştir. Ikigai felsefesine göre herkesin bir Ikigai’si vardır. Ikiga’sını bulan kişi “hayatımda ne yapmalıyım?” sorusuna cevap bulma yolunda büyük bir adım atmıştır. Ikigai’sini bulmak isteyen kişinin şimdiye odaklanması önemlidir. Kişinin yaptığı aktiviteleri değerlendirmesi gerekir. Kişi bu noktada kendisine “bu aktiviteyi yapmayı seviyor muyum, bu aktivitede iyi miyim, bu aktiviteye dünyanın ihtiyacı var mı, bu aktiviteden maddi kazanç elde ediyor muyum?” gibi sorular sorabilir. Böylece kişi Ikigai’sini bulmaya biraz daha yaklaşacaktır.
- Hangi Mesleği Yapmak İstiyorum?
Kişinin kendine sorması gereken en önemli sorulardan biri “hangi mesleği yapmak istiyorum?” sorusudur. Bu soruyu cevaplamak hiç kolay değildir. Her mesleğin avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Meslek seçimi yapacak olan kişi mesleğin avantajlarını ve dezavantajlarını göz önünde bulundurmak durumundadır. Kişinin ilgi, yetenek ve değerleri ile çelişen bir mesleği yapması pek olası değildir.
3. Para İhtiyacım Olmasaydı Hangi Mesleği Seçerdim?
Maddi imkanlar meslek seçimini etkileyen önemli unsurlardandır. Kimileri için para amaç iken kimileri için ise yalnızca araçtır. Kişi yalnızca para için mutlu hissetmeyeceği bir mesleği seçerse bu durum yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu durumda kişinin eğer paraya ihtiyacı olmasaydı hangi mesleği seçeceğini düşünmesi kişiye fayda sağlayabilir. Unutulmamalıdır ki paraya verilen önem bu soruda kritik bir rol oynamaktadır.
4. Yapmak İstediğim Mesleği Tanıyor muyum?
Meslek seçimi yapacak olan kişinin seçmek istediği mesleği yakından tanıması karar vermesi açısından önemlidir. Hatta mesleği gözlemleme ve deneyimleme şansını yakalamak oldukça önemlidir. Bunun için videolar izlemek, röportajlar okumak ve hatta direkt olarak o mesleği icra eden biri ile görüşmek fayda sağlayacaktır.