Sınav Kaygısı Nedir?
Sınav kaygısı; sınav öncesinde öğrenilen ancak öğrenilen bilginin sınav esnasında etkili olarak kullanılmasını engelleyen ve başarıyı negatif yönde etkileyen kaygı olarak tanımlanmaktadır.
Sınav kaygısı kendini üç biçimde gösterir: (1) fizyolojik belirtiler, (2) bilişsel belirtiler, (3) duygusal belirtiler
- Fizyolojik Belirtiler: Mide ve bağırsak rahatsızlıkları, baş ağrısı, baş dönmesi, karın ağrısı, ağız kuruluğu, hızlı nefes alış verişi, ellerde terleme, halsizlik, nefes alıp vermede zorlanma, uyku bozuklukları, idrara sık çıkma.
- Bilişsel Belirtiler: Dikkat ve konsantrasyon güçlüğü, düşünceleri toparlayamama, düşünceleri ifade edememe, unutkanlık, duyusal kanallardan gelen bilgileri almada güçlük yaşama.
- Duygusal Belirtiler: Huzursuzluk, endişe, öfke, içe dönme, korku, ümitsizlik, hayal kırıklığı, utanç, tedirginlik.
Sınav Kaygısı Nasıl Etki Eder?
Sınav kaygısı, öğrencinin başarısında bir düşüşe sebep olur. Sınav kaygısı olan öğrenci ders çalışmak istemez ve sürekli olarak ders çalışmayı erteler. Sınava ilişkin soru sorulmasından ve sınav hakkında konuşmaktan kaçar. Öğrenci, öğrendiklerini aktaramaz, okuduğunu anlamakta güçlük çeker, bilgileri organize etmekte zorlanır, çok çalışmasına rağmen başarısı beklenen düzeyde değildir.
Sınav Stresi Neden Oluşur?
Sınav stresinin oluşumuna sebep olan etkenlerin başında gerçekçi olmayan düşünceler yer alır. Kişi yeterli düzeyde çalıştığı halde başarılı olamayacağını ve yetersiz olduğunu düşünür. Sınav stresi oluşumunda kişilik yapısı da önemli bir faktördür. Örneğin rekabetçi kişiler daha yoğun sınav stresi yaşarlar. Sosyal çevrenin ve ailenin beklenti ve baskısı sınav stresini artıran bir faktördür. Tüm bunların dışında zamanı verimli yönetememe, sınava yeterli düzeyde hazırlanmama, fizyolojik ihtiyaçların giderilmemesi, yanlış ders çalışma teknikleri, sınava gereğinden fazla anlam katılması sınav stresine neden olabilir.
Sınav Stresi İle Baş Etmenin Yolları
- Sınav Öncesinde: Sınav öncesinde ders çalışma sürecini planlı bir şekilde yürütmek gerekir. Sınava çalışmaya başlamadan önce amaç belirlenmeli, sınavda çıkması olası olan konular ve sorular tahmin edilmeli, çalışmayı kolaylaştıracak ve eğlenceli hale getirecek şekiller/desenler kullanılmalı, ders çalışmak için rahat ve sessiz bir alan oluşturulmalı, çalışmaya engel olabilecek nesnelerden (telefon, tablet, bilgisayar, televizyon vb.) uzak durulmalı, çalışma esnasında kullanılacak tüm araç gereçler ders çalışmaya başlamadan önce belirlenmeli ve hazırlanmalı böylece ders esnasında dikkatin tamamıyla derse verilmesi kolaylaşacaktır, sınava çalışmak için son gün beklenmemeli, sınav öncesinde uykuya ve beslenemeye dikkat edilmeli, sınav tarihi ve yeri kontrol edilmeli, sınav esnasında ihtiyaç duyulabilecek araç gereçler bir gün öncesinden hazır hale getirilmelidir.
- Sınav Esnasında: Sınava zamanında gitmek faydalı olacaktır. Erken gitmek veya geç kalmak stresi artırabilir. Rahat edilebilecek bir yere oturulması önemlidir. Sınav kâğıtları dağıtıldığı esnada nefes egzersizleri yapılabilir. Sınav esnasında yalnızca sınava odaklanmak gerekir. Başkalarının yaptıklarını ve gelecekte ne olacağını düşünmek sınava odaklanmayı zorlaştırır. Sınav anında çok stresli hissedilirse kısa bir süre kişi kendini rahatlatabilmelidir. Bunun için nefes egzersizleri yapılabilir veya rahatlatıcı düşünceler akla getirilebilir. Soruları sakin ve dikkatli bir biçimde okumak gerekir. Acele etmek hata yapmaya ve strese sebebiyet verebilir.
- Sınav Sonrasında: Sınavdan sonra kendini ödüllendirmek gerekir. Sınavın iyi veya kötü geçmesi önemli değildir. Sınav sonuçları açıklandıktan sonra sınavda başarısız olunan konuları belirlemek ve yanlışları düzeltebilmek adına çaba sarf etmek önemlidir. Bir sonra ki sınavda başarılı olabilmek için aynı veya farklı neler yapılabileceğini belirleyerek buna uygun planlamalar yapmak fayda sağlayacaktır.